درمان تعرق کف دست و زیر بغل با بوتاکس
تعریق بیش از حد (هایپرهیدروز) چیست؟
تعریق بیش ازحد یا هایپرهیدروز(hyperhidrosis) عبارتست از عرق کردن بسیارزیاد پوست، به نحوى که عملکرد فرد رامختل نماید ،این افزایش تعریق به خودی خودآزاردهنده است ولی گاهی عوارض این افزایش تعریق به مراتب مخربتر از مشکل اولیه مى شود.به عنوان مثال؛افزایش تعریق ورطوبت ناشى ازآن ،باعث تغییرفلورطبیعى پوست وبروزعفونت هاى قارچى و باکتریایى و بوى بد بدن مى شود؛ولى مشکل به همین جا ختم نمى شود و مى تواندزندگى فردى واجتماعى فرد مبتلابه هایپرهیدروزراتحت تأثیرقراردهد.
بیشترمردم،تعریق زیاد را،نشانه ضعف بهداشت فردى تلقى مى کنند،بنابراین فردمبتلا به تعریق بیش ازحد، بتدریج ازاجتماع فاصله مى گیرد،اعتمادبه نفسش را ازدست مى دهد، و حتى درمواردى باعث اضطراب،افسردگى ، وسواس و نهایتاً اختلال درعملکرد وى مى شود.
عرق کردن، یک فرآیند طبیعى است ونقش مهمى درتنظیم دماى بدن، تنظیم آب والکترولیت ، دفع بعضى ازموادزائد وسموم و نرم ومرطوب نگه داشتن سطح پوست دارد.اما تعریق بیش ازحد، دردسرساز است وهمیشه باعث خجالت فرد مى شود ؛ تصورکنید،دانش آموزى که مبتلا به تعریق بیش ازحد کف دست است وهنگام نوشتن ، قلم و دفترش،کاملاً خیس مى شود؛ خانمى که دچارتعریق بیش ازحد زیربغل بود،به من مى گفت:سال هاست که آرزوى پوشیدن یک مانتوى سفید دارد ولى چون همیشه لباسهایش اززیربغل تا کمر،خیس مى شود،نمى تواند لباس رنگ روشن بپوشد؛یا خیلى از آقایان که همین مشکل رابالباسهایشان دارند و علاوه براین ازبوى بد بدن هم رنج مى برند،یا به خاطرکف دست همیشه خیس شان از دست دادن با دیگران خوددارى مى کنند یاهنگام رانندگى،فرمان اتوموبیل شان کاملاً خیس ولغزنده مى شود ومشکلات دیگرى ازهمین دست ...
همانطورکه درتصویر فوق مشاهده مى شود، غدد ترشح کننده عرق (sweat gland)که به رنگ بنفش نشان داده شده ،بصورت کلافى از لوله هاى پیچ درپیچ،درلایه هاى عمقى پوست دیده مى شود.مایع عرق بعدازتولیددراین لوله ها،بوسیله یک کانال به سطح پوست منتقل وازمنافذ (pores) غددعرقى خارج مى شود.
علت افزایش تعریق یا هایپرهیدروز چیست؟
غددعرق درلایه درم (derm)پوست قراردارندو توسط اعصاب خودکارسمپاتیک کنترل مى شوند،افرادى که دچارتعریق زیاد زیربغل یاکف دست وپا هستند،غددعرق بیشترى نسبت به سایرافراد ندارند،بلکه علت تعریق زیادشان،پرکارى اعصاب سمپاتیک است.علت این پرکارى اعصاب سمپاتیک ناشناخته است ولى دردوسوم مبتلایان به تعریق بیش ازحدزیربغل،کف دست وپا،سابقه فامیلى مثبت وجوددارد.
عرق کردن ناشى از محرک هاى گرمایى(مثلا" افزایش دماى بدن درهنگام فعالیت وورزش ) ویا واکنشهاى عاطفى،هیجانى مثل استرس یک واکنش طبیعی (فیزیولوژیک) است وبنابراین نیازبه درمان ندارد
افزایش تعریق(هایپرهیدروز) ممکنست به علت یک بیماری زمینه ای باشد،تعدادی ازاین بیماریها عبارتند:
دیابت ، پرکاری تیرویید ، فئوکروموسیتوم ، سندروم کارسینویید ، بیماریهای تب دارمثل عفونت ها ، لنفوم هوجکین ،آسیب به سیستم عصبی ؛ مسمومیت باالکل ؛ مصرف بعضی داروهامثل استامینوفن و ترکیبات کولینرژیک و...... طبیعتاً درمان این نوع افزایش تعریق،درمان بیمارى زمینه اى است.
اما،افزایش تعریق دربسیاری ازموارد،علت ناشناخته یا ایدیوپاتیک دارد؛یعنی بدون وجود بیماری زمینه ای وهمینطوربدون محرک استرس هیجانی و گرمایی؛درقسمتى ازپوست اتفاق میفتد،این نوع افزایش تعریق بطور شایع درسنین ١٣ تا ٢٥ سالگى دیده مى شودوعمدتاً پوست زیربغل وکف دست وپا رادرگیر مى کند.
نکته بسیارمهم: درصورت مشاهده هریک از علایم هشداردهنده زیر،حتما"به پزشک مراجعه کنید:
١-شروع ناگهانى تعریق زیاد ٢-تعریق در یک سمت بدن ٣-تعریق درهنگام خواب ٤-تعریق همراه با درد ٥-شروع تعریق زیاد درسنین بالا
روشهاى درمانى تعریق بیش ازحد:
درمان دارویى: درمانهاى دارویى به دوگروه درمانهاى موضعى وخوراکى تقسیم مى شوند:
ترکیبات موضعى ضدعرق(antiperspirant) که عموماً حاوى آلومینیوم کلرایدهگزاهیدرات هستند و بااسامى تجارى مختلف نظیر hypercare,drysol,xerac AC فروخته می شوند. آلومینیوم کلرایدهگزاهیدرات بعدازاستفاده روی پوست،وارد کانالهای غددعرقی شده ومثل اسفنج،آب جذب می کند،به این ترتیب کانالهای خروجی عرق مسدود می شوندوتعریق درموضع مصرف کاهش می یابد. ضدعرق هایى که بدون نسخه(OTC)فروخته مى شوند،حداکثر5٪ آلومینیوم کلرایدهگزاهیدرات دارند،ولى غلظت هاى بالاتر (٢٥-١٠٪) نیازبه نسخه پزشک دارد. مواردمنع مصرف ضدعرق هاى حاوى کلریدآلومینیوم:خانمهاى باردار و شیرده ، همراه با دئودورانت ها ، سابقه حساسیت و اگزما
شرایط ومدت مصرف: پوست محل استفاده بایدسالم باشد(زخم نباشد)،بهترین زمان مصرف،قبل ازخواب است زیرا تعریق کمتراست،درضمن داروباید 6 تا8 ساعت روى پوست بماند،پوست بایدکاملاً خشک باشد،بهتراست دارو روى پوست تازه shave شده،استفاده نشود، روى لب ها،اطراف چشم وسوراخهاى بینى هم نبایداستفاده شود.مدت زمان مصرف دارو،بین ٤تا٧شب وسپس هفته اى یک تادوبار مى باشد.
عوارض دارو:١- حساسیت به دارو و ایجاد قرمزى وکهیر،سوزش وخارش،ورم صورت و... ٢-رنگى شدن لباس
داروهاى خوراکى: ترکیبات آنتى کولینرژیک هستندکه به دلیل عوارض شدیدوعدم تحمل بیمار،کمترتجویز می شود.
درمانهای جراحى: ١-قطع دائمى اعصابى که غددعرق راتحریک مى کنند(سمپاتکتومى) که تیر آخرترکش است. ٢- برداشتن پوست موضع مبتلا به تعریق بیش ازحد ٣-تخلیه حفره زیربغل به روش لیپوساکشن
روشهای درمانی دیگر: روش یونتوفورز(iontophoresis) که بااستفاده ازجریان الکتریسیته وازطریق یونیزه کردن آبی که عضومبتلا به تعریق بیش ازحد،درآن قرارگرفته است،انجام می شود؛جلسات متعدد (١٠-٨ جلسه) وطولانی(٤٠-٣٠ دقیقه) و نیازبه تکرارجلسات درمانی،هریک تاچهار هفته براى حفظ اثردرمانى واحساس ناخوشایند سوزن سوزن شدن پوست و هزینه بالاى این روش،استفاده از یونتوفورز را محدود کرده است.روش دیگر،استفاده از لیزر Co2 یا Nd-YAG است که با تخریب غددعرق پوست ناحیه مبتلا عمل میکنند،ولی درمان بالیزر،هنوز مقرون به صرفه نیست.
درمان با بوتاکس:به دلیل مشکلات ومحدودیتهاى روشهاى درمانی دارویی (اثربخشی کم وعوارض زیاد)وجراحی(تهاجمی و گران بودن) ،مشخص مى شود که چرا تا پیش ازاین،درمان تعریق بیش ازحدزیربغل،کف دست وپا،چندان رضایتبخش نبود؛ تااینکه معجزه بوتاکس،تحول بزرگی دراین زمینه ایجادکرد،بطوریکه درحال حاضر،خط اول درمان تعریق بیش ازحدزیربغل،کف دست وپا ؛تزریق بوتاکس(دیسپورت) درپوست ناحیه مبتلاست.این روش بسیارمؤثر بوده،عوارض و مشکلات درمانهای دارویى وجراحى راندارد، غیرتهاجمى است ودوره نقاهت ندارد ، درمطب انجام مى شود ، ساده وارزان است.
تزریق بوتاکس براى درمان تعریق بیش ازحدزیربغل،کف دست وپا
بوتاکس ازطریق قطع ارتباط اعصاب محرک سمپاتیک با غددعرق،مانع ترشح عرق مى شودودرصورت تزریق صحیح، آنقدرمؤثراست که باعث خشک شدن کامل موضع مى شود؛به همین علت نتیجه درمان براى مبتلایان به تعریق بیش ازحد که مدتها،ازاحساس خیسى ناشى ازعرق ،رنج می بردند،بسیاررضایتبخش است.
بوتاکس بایددرقسمت عمیق درم،جایى که غددعرق قراردارند،تزریق شود،تعداد تزریق بستگى به وسعت ناحیه مبتلادارد،بطورمتوسط درهرسانتى مترمربع پوست یک تزریق انجام مى شود؛گرچه می توان بصورت دستی،تزریق کرد ولی بهتراست تزریق با گان مزوتراپى انجام شود تادارو ،به مقدار مناسب ودرعمق مناسب پوست تزریق شود و دردناشى ازتزریق هم،به حداقل برسد. این روش معمولا" درد ندارد ولی درصورت حساسیت بیمار،بیحسی موضعی اعمال می شود.
٢٤ تا ٤٨ ساعت بعدازتزریق، تأثیر بوتاکس درقطع ترشح عرق شروع شده وتایک هفته کامل مى گردد.دوهفته بعد ،پوست ناحیه مبتلا،موردارزیابى قرارمى گیردودرصورت مشاهده نقاطى که ترشح عرق درآنهاادامه دارد،تزریق بوتاکس درآن نقاط انجام مى شود.هدف درمانى؛خشک شدن پوست وتوقف ترشح عرق است.اثربوتاکس ٩تا١٢ماه باقى مى ماند و بعدازچندنوبت تزریق(تقریبا"سالی یکبار) ، تعریق تا حد زیادى کاهش خواهد یافت،بطوریکه مختصرتعریق باقى مانده ،با درمان دارویى موضعى به خوبى قابل کنترل خواهدبود.
تزریق بوتاکس درکف دست
تزریق بوتاکس درزیربغل
تزریق بوتاکس درکف پا
